به طور خلاصه می توان کلیه وظایف قانونی شهرداری ها را در 5 دسته به شرح ذیل مطرح نمود .
لازم به ذکر است در شرایط فعلی، عملکرد شهرداری ها به ویژه در کلانشهرها بسیار فراتر از وظایف قانونی آن ها می باشد
1- وظایف عمرانی
مانند احداث خیابان‌ها , معابر, میدان‌ها اعلام نظر نسبت به طرح‌های جامع و هادی شهری , اعلام نظر در خصـوص نقشه‌های تفکیکی ,الزام به رعایت مقررات ملی ساختمان ,الزام به پذیرش نقشه ساختمانی از اعضاء سازمان نظام‌مهندسی.
2- وظایف خدماتی
ایجاد تأسیسات عمومی تنظیف و نگهداری و تسطیح معابر مجاری آب ,تعیین محل‌هایی مخصوص برای تخلیه زباله, نخاله و فضولات ساختمانی,احداث غسالخانه‌ها و گورستان, پیشگیری از حوادث,پیشگیری از آلودگی محیط‌زیست نگهداری و تعمیر تونل‌های شهری.
3- وظایف نظارتی و حفاظتی
اجرای آراء کمیسیون ماده 100 , صدور پروانه ساختمان , نظارت بر کلیه ابنیه‌هایی که در شهر ایجاد می‌شود , جلوگیری از بروز تخلفات ساختمانی , حفظ اموال و دارایی شهر , اجرای آراء کمیسیون ماده 100 شهرداری و حفظ فضای سبز.
4- وظایف رفاهی
احداث بناها و ساختمان‌های موردنیاز شهر از قبیل سرویس‌های بهداشتی,کشتارگاه‌ها , بوستان و جلوگیری از سد معابر عمومی .
5- مدیریت منابع
بودجه شهرداری , عوارض ساختمان و ترتیب ممیزی و وصول آن , سایر عـوارض شـهرداری و نقـش شـهرداری در تعیـین ارزش معاملاتی ساختمان‌ها